da
de
en
es
fr
it
nb
pt
sv
fiBosch Easytronic F13 MTA - F17 MTA
Stel: Je wilt als automerk ook stadsauto’s kunnen afleveren met automatische versnellingsbak, maar de conventionele automaatbakken zijn veel te groot en te zwaar. Wat doe je dan? Het robotiseren van handgeschakelde versnellingsbakken wordt vaak gedaan. En dat is eigenlijk best een mooie oplossing, want je kunt in principe elke auto met dezelfde handgeschakelde versnellingsbak opbouwen. Het enige wat dan nog toegevoegd moet worden om er een automaat van te maken, is een stuk mechatronica dat de koppeling en de versnellingen bedient, zoals bijvoorbeeld de Easytronic F13/5 Bosch doet. Probleem opgelost, zou je zeggen.
Wat raakt er in veel gevallen defect
Maar zo simpel is het blijkbaar toch niet, zo blijkt wel in de praktijk. Het is erg moeilijk om de bediening van de koppeling vloeiend te laten verlopen zonder dat de koppelingsplaat teveel slijt, want een TCU (Transmission Control Unit, het brein van het systeem) kan niet voelen wat wij als mensen kunnen voelen bij het op laten komen van de koppeling. Bovendien wordt een TCU gemonteerd op een plaats waar veel temperatuurverschillen en trillingen voorkomen, wat dus de nodige defecten kan veroorzaken. Wat ook niet meehelpt, is dat het systeem uit veel bewegende onderdelen bestaat en alles wat beweegt, kan ook defect raken. Het is dus nog een hele uitdaging om een dergelijk systeem betrouwbaar te laten functioneren.
Laten we eerst beginnen met de belangrijkste externe pijnpunten als er zich klachten voordoen:
Koppeling / drukgroep
Een koppeling is altijd aan slijtage onderhevig, dus het is heel verstandig om eerst de koppeling en de drukgroep goed te controleren, voordat de aandacht op de rest van de versnellingsbak gericht wordt. Omdat de koppeling automatisch bediend wordt, merkt de berijder niet dat de koppeling begint te verslijten of slechter gaat werken. De automaat lijkt voor de leek “ineens” defect.
Hydrauliekvloeistof
Ook het controleren en eventueel vervangen van de hydrauliekvloeistof is geen overbodige luxe. Er zijn veel gevallen bekend waarin het systeem jaren geen onderhoud gehad heeft en waarbij uitgebreid spoelen en ontluchten de problemen volledig heeft opgelost. Het spoelen en ontluchten van het hydraulisch circuit heeft trouwens nog meer voordelen: eventuele defecten aan de koppelingsactuator (zie verderop voor meer informatie) kunnen vrij makkelijk worden opgespoord. De procedure tijdens het ontluchten is namelijk zo uitgebreid, dat er tijdens de aansturing van de koppelingsactuator heel eenvoudig afwijkingen zichtbaar worden. Niet zelden blijkt deze actuator niet goed meer te werken.
Krukassensor
Een tip van ons; controleer goed of de krukassensor wel continu zijn werk doet. Haperende krukassensoren komen vaker voor. Ook dan verschijnt de vaak voorkomende “F” in het display. Je zou maar eerst de complete versnellingsbak demonteren, vervolgens de TCU ter reparatie opsturen en er dan pas achter komen dat er een eenvoudige sensor defect is. Behalve al deze externe defecten, kan er ook het één en ander misgaan met het mechatronische systeem zelf. Ook in dat geval verschijnt meestal de “F” in het display en schakelt de versnellingsbak niet goed of helemaal niet meer. Het systeem bestaat globaal uit drie verschillende delen: de Easytronic, de Gear Selector en de versnellingspook. De defecten van deze onderdelen verschillen onderling behoorlijk:
Foto: David Parsons
Easytronic
Easytronic is de naam van de mechatronica die de koppeling bedient. Het bestaat uit een TCU, een koppelingsactuator en een elektromotor. Elk deel heeft zo zijn eigen defecten. Gelukkig is er voor elk probleem een kwalitatieve oplossing uitgewerkt.
De volgende foutcodes zien we vaak voorbij komen bij dit soort klachten:
- P1607 – Clutch Actuator Position Control Error
- P1609 – Clutch Actuator Position Sensor
- P1700 – Transmission Indeterminate Failure (Failed to Neutral)
Gear Selector
De Gear Selector – niet te verwarren met de versnellingspook, die in het Engels ook wel eens gear selector genoemd wordt – doet letterlijk wat zijn naam doet vermoeden: namelijk het selecteren van de versnellingen. Dit gedeelte bestaat uit twee elektromotoren die beiden aangestuurd worden vanaf de TCU die zich in de Easytronic bevindt. Eigenlijk is de Gear Selector dus geen apart onderdeel, maar een apart gemonteerd gedeelte van het complete Easytronic-systeem. Dit maakt het verhaal wel enigszins ingewikkeld, want de naam Easytronic wordt de ene keer gebruikt als naam voor het hele systeem, terwijl de andere keer alleen het gedeelte met daarin de TCU bedoeld wordt. Tel daarbij de verwarring tussen “Gear Selector” en de “gear selector” (versnellingspook toch?) op en de chaos is compleet.
Toch gaan we proberen om dit chaotische en onlogische verhaal eenvoudig samen te vatten: Easytronic = alleen het gedeelte met TCU en koppelingsbediening, Gear Selector = elektromotoren die de versnellingen bedienen, Versnellingspook = versnellingspook, geen gear selector!
Zo… stukken duidelijker toch? Op naar de defecten van de Gear Selector:
Het zal je waarschijnlijk niet verbazen dat de elektromotoren van de Gear Selector zo nu en dan defecten vertonen. Het geheel wordt namelijk zwaar belast en maakt veel bewegingen. Hierdoor verslijt de elektromotor relatief snel. Veroorzaakt dit ook foutcodes? Jazeker, maar het is erg belangrijk om erbij te vertellen dat na het vinden van de volgende foutcodes lang niet altijd het probleem bij de Gear Selector ligt. We krijgen namelijk ook vaak Gear Selectors toegestuurd waarbij later blijkt dat de oorzaak gezocht moet worden bij (een mechanisch defect aan) de versnellingsbak zelf.
- P1728 – Shift Motor Mechanical Malfunction
- P1729 – Shift Motor Electrical Malfunction
- P1730 – Gear Control Malfunction
- P1740 – Gearbox Actuator Malfunction (komt vaak samen voor met P1728)
1: TCU open, 2: Elektromotor, 3: Elektromotor open, 4: Gear Selector compleet
Versnellingspook
De versnellingspook zelf zorgt zo nu en dan ook voor vreemde storingen. Het mechanisme is namelijk niet mechanisch, zoals bij een normale handgeschakelde versnellingsbak. De pook bedient de versnellingen door een elektrisch signaal te sturen naar de TCU in de Easytronic. Je moet de pook dus eigenlijk meer zien als een soort joystick. Welk signaal er verstuurd wordt, hangt af van de positie waarin de pook gezet wordt. Je kunt je misschien voorstellen dat het systeem niet naar behoren werkt, zodra dit signaal niet goed aankomt bij de TCU. Maar wat zorgt er nu precies voor dat deze signalen niet verzonden worden? Heel vaak raken simpelweg de contacten van de verschillende standen (R, N, D…) versleten.
Foto: Opel
Kortom, er kan zeer veel mis gaan. Een goede diagnose is van essentieel belang om tot een goede oplossing te komen. Goed gebruik van de juiste termen, zoals beschreven in de introductie, trouwens ook.
Het revisieproces
Bij dit verhaal duiken we alleen in de revisie van de Easytronic.
Omdat we weten dat er bij de Bosch Easytronic F13/5 meerdere componenten defect kunnen raken, voeren we niet alleen een reparatie uit voor het gevonden probleem, maar doorloopt dit onderdeel altijd het gehele revisietraject. In dit traject worden de TCU, de koppelingsactuator en de elektromotor allemaal afzonderlijk aangepakt. Het product wordt eerst goed gereinigd, alvorens deze wordt geopend. Daarna volgt een gescheiden revisie voor elk component.
TCU
De TCU heeft meerdere gevoelige punten. We behandelen de zwakke punten daarom allemaal preventief, of deze nu defect zijn of niet.
Koppelingsactuator
De koppelingsactuator, ook wel eens koppelingspomp genoemd, kan lek raken of vast gaan zitten. Mocht herstel niet meer mogelijk zijn, dan is deze component te vervangen. Vraag onze Customer Service naar de mogelijkheden hiervoor.
Elektromotor
Net als bij de TCU, kennen we bij de elektromotor meerdere gevoelige punten. Daarom doorloopt ook deze component een vast traject waarin alle zwakke punten aangepakt worden.
Tot slot worden alle componenten weer gemonteerd in het huis en wordt het geheel uitvoerig getest via onze speciale testomgeving. We kunnen werkelijk alles testen en controleren, dus de Easytronic wordt pas weer terug gestuurd naar de autogarage wanneer we absoluut zeker zijn van een correcte werking.
Overige relevante informatie
In welke auto’s vinden we de Easytronic F13/5 terug?
De versnellingsbakken met Easytronic F13/5 Bosch zijn terug te vinden in de volgende modellen van Opel:
- Opel Corsa C – bouwjaar 2000 – 2006
- Opel Corsa D – bouwjaar 2006 – 2015
- Opel Vectra C – bouwjaar 2005 – 2009
- Opel Astra H – bouwjaar 2004 – 2009
- Opel Meriva A – bouwjaar 2003 – 2010
- Opel Zafira B – bouwjaar 2005 – 2011
Regelmatig onderhoud
Het wordt flink onderschat welk effect het kan hebben als er geen goed onderhoud wordt uitgevoerd aan de auto. De bediening van de koppeling is namelijk hydraulisch en krijgt zijn vloeistof van het remvloeistofreservoir. Mocht deze remvloeistof ernstig vervuild raken, dan wordt dus niet alleen het remsysteem aangetast, maar heeft ook het koppelingssysteem hier last van (en daarmee dus ook de koppelingsactuator!). Vooral keerringen kunnen erg slecht tegen deze vervuiling.
Demontage van de unit
Het (de)montageproces is dermate ingewikkeld, dat hiervoor een uitbouw instructie voor wordt ontwikkeld. Wat we wel al graag willen meegeven, is dat het heel belangrijk is om de koppelingsactuator (koppelingspomp) te demonteren en niet mee te sturen indien deze in orde is. Deze component is namelijk zeer gevoelig voor transportschade.